روز‌های سیاه و سفید سید‌اسماعیل آموزگار 
طرق، روزگاری مرکز تولید آرد مشهد بود 
شعارنویسی روی اسکناس؛ شیوه مبارزه با رژیم پهلوی بود
آبان سال۱۳۵۷ در شهر مشهد، ماه مبارزات نرم مردم علیه نظام شاهنشاهی است؛ این ماه با اعتصاب غذای تعدادی از اساتید، کارمندان و دانشجویان دانشگاه فردوسی در محل محوطه اداره مرکزی دانشگاه فردوسی و دانشکده پزشکی شهناز در روز نخست شروع می‌شود و به‌دنبال آن، مردم راهپیمایی‌ها، تحصن‌های آرام و اعتصابات متعددی را در نقاط مختلف مشهد رقم می‌زنند.
علاوه بر‌این، مردم مبارز به شکل‌های مختلفی تلاش می‌کنند قدرت حاکم بر شهر را تضعیف کنند و به اهداف خود که تشکیل حکومت اسلامی و رهبری امام‌خمینی (ره) است، برسند. در این گزارش با استناد به گزارش‌ها و بولتن‌های خبری ساواک در هفته پایانی آبان۱۳۵۷ نگاهی داشته‌ایم به‌همین اشکال خلاقانه و اثرگذار مبارزه مردم مشهد.
توضیح: در سطور پایین متن گزارش‌های ساواک عینا آورده شده است.
اتومبیل‌های بدون شماره
تاریخ سند: ۲۳ آبان ۱۳۵۷
به‌قرار اطلاع، صبح روز جاری، اتومبیل‌های بدون‌شماره که افراد ناشناسی سرنشین آنها بوده‌اند به درب دانشکده‌های دانشگاه فردوسی اعلامیه‌ای به مضمون اینکه در ساعت۸ روز جاری در باشگاه دانشگاه فردوسی و محل بیمارستان شهناز اجتماع کنید و اگر اعلامیه را بردارید، دانشکده به آتش کشیده خواهد شد، نصب گردیده و دکتر حدیدی، رئیس دانشکده ادبیات، دانشکده مذکور را تعطیل نموده و از طرف دیگر، کارکنان مرکز پزشکی شاهرضا قصد دارند به اجتماع‌کنندگان در بیمارستان شهناز و باشگاه دانشگاه ملحق، سپس به‌عنوان وحدت و همبستگی دست به راهپیمایی بزنند؛ لذا مراتب جهت اطلاع و هرگونه اقدام لازم اعلام می‌گردد.
خروج سرمایه از بانک‌ها
تاریخ سند: ۲۳ آبان ۱۳۵۷
بند ۹ گزارش وضعیت اعتصاب کارمندان وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و نیمه‌دولتی کشور
اعتصابات استان خراسان: ادارات امور اقتصادی و دارایی، فرهنگ و هنر، بازرگانی، استاندارد و امور اجتماعی مشهد-سازمان تعاونی روستایی استان.
توضیح: مردم مرتبا به بانک‌ها مراجعه و کلیه موجودی خود را دریافت می‌نمایند، به‌طوری‌که تا تاریخ ۲۱ /۸ /۵۷ حدود ۰۰۰ /۰۰۰ /۷۰۰ ریال از بانک پارس و بیش از این مبلغ از بانک ملی مشهد گرفته شده و در سایر شهرستان‌ها نیز به‌همین نحو عمل می‌کنند.
ناهید جون بگو «مرگ بر شاه»
تاریخ سند: ۲۴ آبان ۱۳۵۷
سهیلا نوروزی نامه‌ای به‌نشانی لاهیجان، حافظ شمالی، کوچه نوربخش، کوچه محمودی، پلاک۱۱ منزل انتصاری ارسال و در نامه‌هایی که به‌عنوان افراد مختلف نوشته چنین اظهار داشته است:
ناهید قشنگم... ناهید جون بگو مرگ برشاه.
البته شوخی کردم این جمله‌ای است که بچه‌مجاهد‌ها سربازان و افراد شهربانی را به‌گفتن آن دعوت می‌کنند و آن بیچاره‌ها هم از ترسشان نه می‌گویند مرگ بر شاه و نه می‌گویند مرگ بر [..]. تو چرا می‌ترسی ناهید عزیزم.
آن کسی باید بترسه که برادرکشی می‌کنه و آن‌کس باید بترسه که دستورش را صادر می‌کنه.
در این‌روز‌های بحرانی که همه یکدل و یکرنگ شده‌اند، بیا ما با هم، با همه، یک‌صدا شویم، عوض کلمه پوچ و واهی جاوید شاه که خود یک پیوند بود، بگیم چاپید شاه که پیوندی ناگسستنی ایجاد گردد.
ملاحظات: عین نامه جهت بررسی و بهره‌برداری ایفاد می‌گردد.
خواهشمند است به قطعه مویی که در نامه مربوط به ناهید جهت آگاهی از کنترل نامه‌ها قرار داده شده، دقت نموده و از بین رفتن آن خودداری نمایند.
پارازیت‌های انقلابی
تاریخ سند: ۲۴ آبان ۱۳۵۷
بند ۵ وضعیت شهر مشهد به شرح زیر اعلام می‌گردد
چند نفر از کارکنان مخابرات مشهد در اداره، عکس کد۶۶ را پایین آورده و عکس خمینی را الصاق نموده‌اند و در برنامه‌های تلویزیونی نیز اشکالاتی به وجود می‌آورند.
تاریخ سند: ۲۷ آبان ۱۳۵۷
به استحضار می‌رساند کارمندان ماکروویو که جمعا سیزده نفر می‌باشند با یکدیگر هم‌قسم شده‌اند تا به خراب‌کاری‌های خود در پخش اخبار موافق دولت، همچنین قطع برنامه‌های تلویزیونی کمال همکاری را داشته باشند، در نتیجه اخبار روز‌های ۲۴ و ۲۵ و ۲۶ با وقفه پخش شد. به‌طور‌کلی در موقعی که سیمای ایران خبر مربوط به تظاهرات موافقین را پخش می‌نمود، برنامه تلویزیونی قطع شد؛ به‌علت همین خراب‌کاری‌ها ساعت۲۰:۳۰ روز ۵۷/۸/۲۵ هیچ‌گونه خبری پخش نشد و علت آن عدم‌دریافت صدا و تصویر اعلام گردید؛ همچنین ساعت۲۰:۳۰ رژه واحد‌های ارتش پخش نشد. اصلح است در‌مورد پخش مجدد آن که مورد درخواست مردم می‌باشد، اقدام لازم به عمل آید؛ ضمنا مدتی است که برنامه دوم در خراسان پخش نمی‌گردد.
نسخه‌های داروخانه ژاندارک
تاریخ سند: ۲۴ آبان ۱۳۵۷
اطلاع واصله حاکی است که داروخانه موصوف، واقع در خیابان آبکوه، چهارراه ارم، توسط خانم دکتر داروسازی که همسرش به نام ریاحی است اداره می‌شود. خانم دکتر ضمن پیچیدن نسخه‌های مراجعین، تبلیغات سوء علیه رژیم سلطنتی کرده و اظهار می‌دارد که کد۶۶ شرایط رهبری را ندارد؛ فردی باید رهبر باشد که از نظر علمی و اخلاقی مورد‌قبول مردم باشد. همسر وی نیز در این زمینه با وی هم‌عقیده و او را همراهی می‌کند. مراتب جهت آگاهی و هرگونه اقدام مقتضی اعلام می‌گردد.
*کد۶۶: شاه
چاپ اسکناس به‌نام خمینی (ره)
تاریخ سند: ۲۷ آبان ۱۳۵۷
اخیرا شایع شده که اسکناس‌هایی به‌نام خمینی چاپ و بین گروه‌های مخالف توزیع گردیده و حتی شخصی به‌نام کاظم صباغ -که تاجر فرش می‌باشد- اظهار داشت از این نوع اسکناس‌ها دست یک دانشجو دیده است.
نظریه یکشنبه: باتوجه‌به شماره پیروی مراتب صحیح به‌نظر می‌رسد.
ضمنا فتوکپی اسکناس موردبحث که از شخصی به‌نام [ناخوانا]به دست آمد، به پیوست تقدیم می‌گردد.
سرنشینان شجاع ژیان
تاریخ سند: ۲۹ آبان ۱۳۵۷
خلاصه اطلاعاتی شماره۷۳ وضعیت شهر
برابر اطلاع، ساعت۰۷:۳۰ تاریخ ۲۸ /۸ /۵۷ سرنشین خودرو ژیانی آبی‌رنگ به شماره۵۹۲۱۸ گنبد به مأمورین نظامی اظهار داشته همین روز‌ها با شما جنگ مسلحانه داریم و از توپ و تانک شما نمی‌ترسیم و مأمورین را تهدید می‌کرده است که در‌مورد دستگیری سرنشین و خودرو مزبور دستورات لازم صادر گردیده است.
آموزش کار با مواد آتش‌زا
تاریخ سند: ۲۹ آبان ۱۳۵۷
خلاصه اطلاعاتی شماره۷۳ وضعیت شهر
برابر اطلاع، در ساعت۸:۳۰ روز ۲۸ /۸ /۵۷ یک برگ برنامه ساختن مواد آتش‌زا را به درب منزل شیرازی نصب نموده بودند که دستور پاک‌سازی داده شده است.
* این گزارش شنبه ۲۶ آبان‌ماه ۱۴۰۳ در شماره ۴۳۶۱ روزنامه شهرآرا صفحه تاریخ و هویت چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
